Kobiety powinny rozpocząć badania cytologiczne najpóźniej w 25 roku życia (w Polsce zwyczajowo pomiędzy 18 a 21 rokiem życia ) i nie później niż 3 lata po rozpoczęciu współżycia.
Cytologia może być wykonywana co 3 lata w przypadku, gdy 2 poprzednie wyniki były prawidlowe, a rozmazy satysfakcjonujace i zawierajace zarowno komorki tarczy jak i kanalu szyjki oraz brak jest czynnikow ryzyka.
Cytologie powinno się dodatkowo wykonac w sytuacjach: przyjmowania i rozpoczecia przyjmowania doustnej antykoncepcji, zalozenia wkladki wewnatrzmacicznej, przyjmowania i rozpoczecia przyjmowania HTZ, zajscia w ciaze i po zakonczeniu ciazy, po stwierdzeniu klykcin konczystych lub innych chorob wenerycznych.
Do czynników ryzyka zmuszających do wykonania częstszych badań cytologicznych należą: nieprawidłowe wyniki poprzednich rozmazów cytologicznych, stan po leczeniu onkologicznym z powodu stanów przednowotworowych lub raka szyjki macicy lub/i pochwy i sromu, zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV, zwłaszcza podtypem wysokoonkogennym, ryzykowne zachowania seksualne i częste zmiany partnerów, nałogowe palenie tytoniu, długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej dwuskładnikowej, współtowarzyszące choroby infekcyjne w obrębie narządów rodnych, (wirus opryszczki genitalnej, chlamydia), immunosupresja ( zarówno wrodzona jak i nabyta oraz jatrogenna, po stosowaniu leków obniżających odporność w przypadku przeszczepów narządów lub tkanek), zakazenie HIV, udowodniona infekcja HPV narządów rodnych u partnera seksualnego. Kobiety posiadające choć jeden z czynników ryzyka powinny mieć przeprowadzane badanie cytologiczne odpowiednio częściej.